De menswording van de Zoon – Elim

NIEUWS

De menswording van de Zoon

De menswording van de Zoon

De implicaties van Joh.1:14

Gijs van den Brink, 2009 (gepubliceerd in Studiebijbel magazine 3.2)

 

Met Kerst gedenken we de geboorte van Jezus, of anders verwoord, de komst van de Messias naar de aarde. Het komen van de Zoon van God naar de aarde wordt het meest pregnant verwoordt door de evangelist Johannes. Hij zegt in Joh.1:14,
“Ja, het woord is vlees geworden! Hij is onder ons zijn tent komen opslaan en we hebben zijn heerlijkheid gezien, de heerlijkheid die Hij als eniggeboren Zoon aan de Vader ontleende, vervuld als Hij was van genade en waarheid.” (WV)
Het ‘Woord’ is vlees geworden, .d.w.z. is mens geworden (NBV). De eniggeboren Zoon was in de hemel bij de Vader, maar is naar de aarde gekomen. Was dit al in het Oude Testament aangekondigd?

De joodse Wijsheidsleer

Er is de laatste decennia een brede consensus ontstaan om de christologie in het Evangelie naar Johannes te plaatsen tegen de achtergrond van de joodse Wijsheidsleer..
De joodse Wijsheidsleer vinden we in die gedeelten in het OT en het intertestamentaire jodendom, waar de wijsheid van God als een persoon wordt voorgesteld. Dat gebeurt bijvoorbeeld in het boek Spreuken (hfst.1 en 8; vgl. ook Job 28) en op maar liefst acht plaatsen in zeven verschillen¬de boeken in de joodse literatuur (Jezus Sirach, Baruch, Wijsheid van Salomo, een Psalm uit Qumran, 1 Henoch, 4 Ezra en in 1 Baruch). Hier volgen een aantal kenmerken van deze gepersonifieerde Wijsheid vanuit het boek Spreuken:
1. De preëxistente schepping van de Wijsheid (8:22-26).
2. De Wijsheid is betrokken bij de schepping van de wereld (8:27-30).
3. De oproep van de wijsheid aan onverstandi¬gen en dwazen (1:20-23; 8:1-6a).
4. De Wijsheid wordt afgewezen (1:24, 31-32; 8:36).
5. Het vertrek van de Wijsheid (1:28).
6. De Wijsheid wordt aanvaard door enkelen (1:33; 8:17,21,32-35).
7. De Wijsheid schenkt het heil (1:32-33; 8:35-36).
8. De Wijsheid is zelf het heil (1:23).
9. De Wijsheid heeft haar aanhangers lief (1:17).
We kunnen in het verband van dit artikel niet uitvoerig ingaan op de argumentatie voor de relatie tussen de Wijsheid en Jezus. (Zie verder ‘De achtergrond van het evangelie naar Johannes‘)

Jezus is de mensgeworden goddelijke Wijsheid

Aangezien de gepersonifieerde Wijsheid in het monotheïstische jodendom een omschrijving is van God zelf, is Jezus wanneer hij omschreven wordt in termen van Gods Wijsheid dus God zelf (Joh.1:1-2). We zien in het evangelie naar Johannes de contouren van de leer van de triniteit ontstaan. De belijdenis dat Jezus God is, is niet een latere ontwikkeling in de vroege kerk, maar is al in het evangelie naar Johannes aanwezig.
Ook is de leer van de incarnatie, van de menswording van God, geen latere mythische ontwikkeling binnen de christologie, maar behoort tot het hart van de boodschap van het Nieuwe Testament. Jezus Christus is het vleesgeworden Woord, de Verlosser, die zichzelf geeft tot heil van de wereld.

Menswording en missionaire gemeente

De missioloog David J. Bosch stelt in zijn standaardwerk ‘Transforming Mission’ dat de Rooms-katholieke, Orthodoxe en Anglicaanse theologie de menswording van het Woord doorgaans veel serieuzer hebben genomen dan de Reformatie/1. Pas in de tweede helft van de 20e eeuw is hierin volgens hem verandering gekomen en werd het thema door protestantse missiologen naar voren gehaald om de zendingsopdracht te beschrijven in termen van de mensgeworden Christus.
Jezus Christus is ook de Jezus van Nazaret die als een ‘arme’ te voet door het land gaat en de blijde boodschap van het Evangelie deelt met armen en behoeftigen. Hij is niet alleen degene die eeuwige redding aanbiedt, maar ook degene die al zijn goddelijke karaktereigenschappen aflegt om zich te begeven onder zondige mensen, ja zelfs leeft met en onder het uitvaagsel van de samenleving.
Bosch vraagt zich af of de ingeburgerde kerk in het Westen niet teveel is meegegaan in de leer van het docetisme (Jezus had slechts een schijnlichaam), dat geen oog heeft voor de menselijke kant van Jezus, omdat het lichaam alleen een omhulsel van zijn goddelijkheid zou zijn. Zo’n kerk heeft haar relevantie verloren. Als we de incarnatie serieus nemen en als we met Paulus belijden dat de kerk het ‘lichaam van Christus’ is, dan heeft het aardse leven van Jezus veel te zeggen over de levensstijl van de missionaire gemeente in de 21e eeuw.

Geïncarneerde Wijsheid en ecologie

Jezus als de mensgeworden goddelijke Wijsheid leert ons ook dat Christus niet alleen middelaar van de herschepping (verlossing) is, maar ook van de schepping. De herschepping in Christus is dus een verlossing ofwel vernieuwing van de eerste schepping. De herschepping in Christus is niet beperkt tot de verlossing van de mens, maar omvat de totaliteit van Gods schepping, een nieuwe hemel en een nieuwe aarde (vgl. Op.21-22; Kol.1:12-23).
De herschepping is dus niet alleen geestelijk, maar even alomvattend als de oorspronkelijke schepping. Het betekent het einde van elk dualistisch denken in geest en materie! Beide zijn door God geschapen en worden door Hem hersteld.
Paulus zegt in Rom.8: ‘Maar … ook de schepping zal verlost worden uit de slavernij van de vergankelijkheid, … Wij weten immers dat de hele schepping kreunt en onder barensweeën lijdt, nog altijd.’ Zoals de hele schepping gebukt gaat onder de gevolgen van de zonde, zo zal eens de hele schepping verlost zijn van zonde en Zijn heerlijkheid uitstralen.
Zoals de schepping lijdt onder de gevolgen van ’s mensen zonde, zo zal diezelfde schepping dus ook delen in de verlossing van ’s mensen zonde. Dit is een genadegave van God, maar stelt tegelijk ook eisen aan het christelijk leven. Deelhebben aan de verlossing van Christus heeft dus consequenties voor onze omgang met de schepping.

Wanneer we de relatie tussen onze zonde en de milieucrisis beseffen kunnen we bovendien stellen dat menselijke wijsheid niet voldoende is om de complexe ecologische problematiek op te lossen. Een bekering is noodzakelijk. En uiteindelijk zal een nieuwe ‘afdaling’ (wederkomst) van de mensgeworden Wijsheid nodig zijn. God zal Zijn schepping niet laten vallen.
En zo verwachten wij naar Zijn belofte de wederkomst van de Wijsheid, de Zoon des Mensen en met Hem een nieuwe hemel en een nieuwe aarde (Op.21-22).

 

1. D.J. Bosch, Transforming Mission. Paradigm Shifts in Theology of Mission (New York, 1991, 20062) 512-513.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *